ABF Research - Primos

Brongegevens

Omschrijving

De Primos-prognose wordt al meer dan 40 jaar ontwikkeld en ondergaat jaarlijks verbeteringen, aanpassingen en uitbreidingen aan het model, waarbij steeds wordt uitgegaan van de meest recente inzichten zoals die bij ons bekend zijn. In dit document wordt de werking van het Primos-model op hoofdlijnen beschreven.

Afhankelijk van het gekozen schaalniveau zijn data meer of minder gedetailleerd beschikbaar. Demografische factoren zijn enkel op gemeenteniveau beschikbaar, net als etniciteit. Andere kenmerken zijn veelal wel op buurtniveau beschikbaar.

Omwille van privacygevoelige informatie zijn de bevolkingsaantallen in het startjaar van de Primos-prognose niet beschikbaar voor de meest uitgebreide uitsplitsing.

Werking Primos-model

Met het Primos-model wordt de ontwikkeling van het aantal inwoners en het aantal huishoudens geprognosticeerd. Uitgangspunt vormt de nationale bevolkingsprognose van het CBS. Deze nationale prognose wordt door het Primos-model tendmatig uitgewerkt tot op gemeentelijk niveau en CBS-wijk en -buurtniveau. Daarvoor wordt een aantal stappen gezet.

Per gemeente worden het aantal geboorten, het aantal sterfgevallen en het aantal buitenlandse migranten voorspeld, rekening houdend met de Nationale CBS-prognose. Hierbij wordt gebruik gemaakt van gemeentespecifieke cijfers die ontleend zijn aan de Gemeentelijke Bevolkingsadministratie (GBA). Een voorbeeld vormt het gegeven dat vrouwen in de vruchtbare leeftijdscategorie in Amsterdam al jaren (verhoudingsgewijs) minder kinderen krijgen dan het landelijke gemiddelde.

Heel anders gaat het met de prognose van de binnenlandse migratie. Dit onderdeel neemt een bijzondere plaats in. De relatie tussen woningvraag, woningaanbod (waaronder nieuwbouw) en binnenlandse migratie is voor het Primos-model uitgebreid onderzocht. Enerzijds hangt de binnenlandse langeafstandsmigratie samen met de arbeidsmarkt en het hoger onderwijs, anderzijds hangt de binnenlandse korteafstandsmigratie samen met de regionale woningmarkt.

De korteafstandsmigratie in Primos is een resultaat van enerzijds migratiepatronen uit het verleden en anderzijds de afstemming tussen de toekomstige vraag en het toekomstige (nieuwbouw)aanbod, waarbij rekening gehouden wordt met onderscheid naar eigendom (huur of koop), vorm (eengezins of meergezins) en woonmilieu. Vandaar dat de Primos-prognose gebruik maakt van meerdere bronnen omtrent de te verwachte woningbouw (opgave van provincies en de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG)).

Definities

De kenmerken die in het Primos-model gehanteerd worden zijn analoog aan de definities die het CBS hanteert. De hier opgenomen definities zijn dan ook gebaseerd op de CBS-definities.

Inwoners

Bevolking op 1 januari.

Gemiddelde leeftijd

De gemiddelde leeftijd van de bevolking op 1 januari.

Bevolkingsgroei

Het geboorteoverschot (natuurlijke aanwas) plus het vestigingsoverschot (migratiesaldo) plus het saldo van de administratieve correcties en de overige correcties.

Natuurlijke aanwas

Het aantal levendgeborenen minus het aantal overledenen.

Migratiesaldo

Het aantal gevestigde personen minus het aantal vertrokken personen.

Geborenen (Levendgeborenen)

Geborenen die enig teken van leven hebben vertoond ongeacht de zwangerschapsduur. Ze zijn geteld naar de woongemeente van de geborene; dus niet naar de gemeente waar de geboorte heeft plaatsgevonden.

(Leeftijd) overledene

Overledenen zijn geteld naar de woongemeente; dus niet naar de overlijdensgemeente. De leeftijd is bepaald als het verschil tussen het kalenderjaar van overlijden en dat van geboorte.

Binnenlands vertrek

Onder binnenlandse migratie wordt verstaan iedere woonplaatswisseling binnen Nederland die leidt tot verandering van woongemeente (exclusief verhuizingen binnen een zelfde gemeente).

Buitenlandse migratie

De gegevens van de buitenlandse migratie hebben betrekking op alle personen die zich voor een bepaalde tijd in Nederland vestigen of voor een bepaalde tijd Nederland verlaten. Aan het inschrijvingscriterium wordt voldaan indien de verwachte verblijfsduur in Nederland in het halfjaar volgend op de vestiging ten minste vier maanden bedraagt. Voor de emigratie geldt dat de verwachte verblijfsduur in het buitenland in het jaar volgend op het vertrek ten minste acht maanden bedraagt.

Migratie - vestiging en vertrek

Overzicht van het aantal gevestigde en vertrokken personen in en uit de gemeente, vanuit en naar een andere gemeente in Nederland.

Westers / niet-westers

Tot de categorie ’niet-westerse landen’ behoren Turkije en de landen in Afrika, Latijns-Amerika en Azië, met uitzondering van Indonesië en Japan. Op grond van hun sociaal-economische en -culturele positie worden deze twee landen tot de westerse landen gerekend.

Uitzonderlijk worden in de Primos-prognose de niet-westerse landen Turkijke en Marokko apart onderscheiden

Eerste/ tweede generatie-allochtoon

Eerste generatie: persoon die in het buitenland is geboren en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

Tweede generatie: persoon die in Nederland is geboren en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

Groene druk

De Groene druk betreft het aantal jongeren van 0 tot en met 14 jaar ten opzichte van het aantal mensen in de leeftijd van 15 tot en met 64 jaar.

Grijze druk

De Grijze druk geeft de verhouding weer tussen het aantal 65-plussers ten opzichte van het aantal mensen in de leeftijd van 15 tot en met 64 jaar.

Disclaimer

In de prognoses die ABF Research jaarlijks opstelt, wordt getracht rekening te houden met belangrijke (on)zekerheden. Om die reden worden doorgaans meerdere scenario’s opgesteld. De diverse scenario’s laten met elkaar een bandbreedte zien. Individuele scenario’s zijn geen harde voorspellingen, maar mogelijke toekomstbeelden. Omwille van de leesbaarheid worden veelal een of twee scenario’s nader belicht. De uitkomsten moeten daarbij als indicatief geïnterpreteerd worden. Meer algemeen geldt verder dat onzekerheden toenemen naarmate de voorspelling verder in de tijd ligt of betrekking heeft op een lager schaalniveau.

Bij publicaties waarbij (geaggregeerde) Primos-data worden gepresenteerd dient altijd bronvermelding plaats te vinden: (Primos © , ABF Research B.V. Delft)